FAZLA ÇALIŞMA:
Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır.( İş Kanunu 41) Çalışma hayatında fazla mesai olarak adlandırılan çalışmadır.
45 saatlik çalışma süresi aksi kararlaştırılmamışsa, haftanın çalışılan günlerine eşit olarak bölünür. Ancak tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir.( İş K. 63.)
Bu halde iki aylık zaman diliminde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi 45 saati aşmamalıdır. Bu uygulamaya denkleştirme adı verilmektedir. Denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam kırkbeş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.
FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ:
Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir. Örneğin işçinin saatlik ücreti 10 TL ise, bir saatlik fazla çalışma ücreti 10+(10*%50)=15 TL olacaktır.
FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA:
Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda , ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırkbeş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır.
FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA ÜCRETİ:
Fazla sürelerle çalışmalarda, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmibeş yükseltilmesiyle ödenir.
Örneğin işçi haftalık 40 saat çalışacak şeklinde iş sözleşmesi yapılmışsa; 40 saati aşan ve 45 saate kadar olan çalışmalar fazla sürelerle çalışmadır. 40-45 saat arasındaki fazla sürelerle çalışma varsa %25 zamlı ücret ödenir. 45 saatten sonra %50 zamlı ücret ödenmelidir.
Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir. ( İş Kanunu 41) Yani hem fazla çalışma , hem de fazla sürelerle çalışma için işçinin onayı gerekir.
İşçilerin işlemiş olan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma ücretleri normal çalışmalarına ait ücretlerle birlikte, 4857 sayılı İş Kanununun 32 ve 34 üncü maddeleri uyarınca ödenir. Bu ödemeler, ücret bordrolarında ve İş Kanununun 37 nci maddesi uyarınca işçiye verilmesi gereken ücret hesap pusulalarında açıkça gösterilir.
Av. Esma GÜLBENK