4447 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde öngörülen prim teşviki, sigortalıların üst sınıra kadar olan brüt kazançları ücretleri üzerinden ve işveren hissesinin tamamını karşılayacak şekilde veriliyor olması nedeniyle uygulamada beş puanlık prim indiriminden sonra en çok tercih edilen prim teşviki olmuştur.
Sözkonusu teşvikten yararlanma süresi kapsama giren sigortalıların yaşına, cinsiyetine, mesleki yeterlik belgesi sahibi veya mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi ya da Türkiye İş Kurumunca düzenlenen iş gücü yetiştirme kursunu bitirip bitirmediğine yahut Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olup olmadığına göre 6 ila 54 ay arasında değişmektedir.
Bahse konu teşvikten yararlanılabilmesi için öncelikle sigortalının kapsama giren bir sigortalı olup olmadığının yanı sıra teşvikten yararlanılacak olan sürenin de belirlenmesi amacıyla “4447/Geç.10.md. Sigortalı Giriş” seçeneği vasıtasıyla sigortalının sisteme tanımlanması gerekmektedir.
Teşvikten yararlanılacak olan sürenin belirlenmesi sırasında, kapsama giren sigortalı için “Mesleki yeterlilik belgesi sahibi” ya da “İş-Kur kursiyeri” olarak tanımlama yapıldığında, sigortalının mesleki yeterlilik belgesi sahibi (füzyon kaynakçılığı belgesi sahibi olanlar hariç) veya İş-Kur kursiyeri olup olmadığı ve işe giriş bildirgesinde beyan edilen meslek kodu ile sigortalının mezun olduğu bölüm bilgisi Mesleki Yeterlilik Kurumuna ve Türkiye İş Kurumuna bağlanmak suretiyle kontrol edilmekte, ardından her iki kaydın örtüşmesi (sigortalının mezun olduğu/bitirdiği alanda çalıştırılıyor olduğunun anlaşılması) halinde sigortalının tanımlanmasına izin verilmektedir. Dolayısıyla, “mesleki yeterlilik belgesi sahibi” veya “İş-Kur kursiyeri” olarak sisteme tanımlanmış sigortalılar için tüm kontroller elektronik ortamda yapıldığından, “Eğitim belgesi yoktur/Uyuşmamaktadır” seçeneği vasıtasıyla tanımlanan sigortalılarda olduğu gibi bu sigortalılarla ilgili olarak da Sosyal Güvenlik Kurumuna herhangi bir belge ibraz edilmesine gerek bulunmamaktadır.
Buna karşın kapsama giren sigortalıların “Kalfalık-Ustalık”, ”Orta Öğretim”,”Yüksek Öğretim mezunu” olarak sisteme tanımlanması sırasında, bu sigortalıların mezun olduğu okul ve bölümünün doğru olarak tanımlanıp tanımlanmadığı hususunda ilgili okullarla elektronik ortamda bağlantı kurulamadığından, işverenlerce/meslek mensuplarınca girilen bilgiler doğrultusunda tanımlama yapılmasına izin verilmekte, ancak daha sonra bu sigortalılara ilişkin diploma/mezuniyet belgelerinin, doğruluğunun kontrolü için tanımlamanın yapıldığı tarihten itibaren bir ay içinde ilgili sosyal güvenlik merkezine ibraz edilmesi istenilmektedir.
Daha sonra sosyal güvenlik merkezindeki personel tarafından da bu belgeler kontrol edilmekte, doğru ise onaylanmakta, hatalı ise düzeltilmekte veya reddedilmektedir.
Hal böyle olmakla birlikte, sigortalılarını Kalfalık-Ustalık”, ”Orta Öğretim”,”Yüksek Öğretim mezunu” olarak sisteme tanımlamalarına ve sözkonusu teşvikten de bu tanımlamaya istinaden yararlanmalarına rağmen, sigortalıların mezuniyet belgelerini/diplomalarını bağlı bulunduğu sosyal güvenlik merkezine vermeyen veya belgelerin doğru olup olmadığına ilişkin kontrolü yapılmayan işverenler yönünden teşvikten yersiz yararlanılmasının önüne geçilmesi amacıyla, mezuniyet belgeleri/diplomaları verilip ilgili sosyal güvenlik merkezince onaylanıncaya kadar aylık prim ve hizmet belgelerini 06111 sayılı kanun numarasını seçmek suretiyle göndermeleri engellenecektir.
Geçici 10. madde kapsamında ilgili sosyal güvenlik merkezine diploması/mezuniyet belgesi ibraz edilmesi gerektiği halde bir aylık süre içinde ibraz edilmeyen sigortalılarla birlikte, diploması/mezuniyet belgeleri ibraz edilmiş olmasına rağmen bahse konu belgelerin onaylama/red/düzeltme işlemi yapılmamış sigortalılar, “4447/Geç.10.md. Sigortalı Giriş” ekranında kırmızı renkli kayıt olarak ekranda gösterilmektedir.
Bu bağlamda, aylık prim ve hizmet belgelerinin 06111 sayılı kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmesi sırasında “4447 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi kapsamında sisteme tanımlanmış sigortalılar arasında diploması/mezuniyet belgesi onaylanmamış sigortalılar bulunmaktadır. Diploması/mezuniyet belgesi onaylanmamış sigortalılar 4447/Geç.10.md. Sigortalı Giriş ekranında kırmızı renkte gösterilmiştir. Bu sigortalıların diploma/mezuniyet belgesi ile birlikte işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik merkezine müracaat ediniz. “ şeklinde uyarı mesajı ile karşılaşılması halinde, Kalfalık-Ustalık”, ”Orta Öğretim”,”Yüksek Öğretim mezunu” olarak sisteme tanımlanmış (kırmızı renkli olarak gösterilen) sigortalılara ilişkin diploma/mezuniyet belgeleri ile birlikte işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik merkezine müracaat edilmesi gerekecektir.
Yapılacak müracaat sırasında yalnızca 06111 sayılı kanun numarası seçilerek düzenlenen cari aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı sigortalılara ilişkin değil, evvelce 06111 sayılı kanun numarası ile bildirilmiş olan diğer kırmızı renkli olarak gösterilen sigortalılara ilişkin diploma/mezuniyet belgelerin de ibraz edilmesi icap etmektedir.
Yapılacak müracaatlara istinaden, Kalfalık-Ustalık”, ”Orta Öğretim”,”Yüksek Öğretim mezunu” olarak sisteme tanımlanmış sigortalılarla ilgili diplomaların/mezuniyet belgelerin ilgili sosyal güvenlik merkezi personeli tarafından onaylanmasının veya düzeltilmesinin ya da reddedilmesinin ardından cari aylara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin 06111 sayılı kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmesi mümkün olacaktır.
Gülbenk Müşavirlik