Uygulamada 6111 teşviki olarak da bilinen 4447 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinde öngörülen teşvikten, maddede öngörülen şartların sağlanmış olup olmadığı kontrol edilmeden yararlanılması halinde, yersiz yararlanılmış olabileceğinden, yararlanılanteşvik tutarlarının sonradan gecikme zammı ile birlikte geri ödenmesi söz konusu olabilmektedir.
Bu günkü yazımızda 6111 teşvikinden yersiz yararlanılmış olunup olunmadığı hususlarındaki bazı sorular cevaplandırılacaktır.
Soru: Ev hizmetinde çalıştırmak üzereişe aldığım bir sigortalıdan dolayı 6111 teşvikinden yararlandım. Beş ay sonra bu sigortalı işten ayrıldı, ben de yerine başka bir sigortalı aldım. Bu sigortalıdan dolayı da 6111 teşvikinden yararlandım. Ancak öğrendim ki sonradan aldığım işçi ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılmamış, teşviklerin geri ödenmesi isteniliyor. Ne yapabilirim?
4447 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinde öngörülen teşvikten yararlanılabilmesi için kapsama giren sigortalının, işe alındığı tarihten önceki son altı aylık sürede çalıştırılan sigortalı sayısının ortalamasına ilave olarak çalıştırılması gerekiyor.
Hal böyle olmakla birlikte, işyerinde ilk defa sigortalı çalıştırılmaya başlanılan ayda işe alınan sigortalılar için daha önce sigortalı çalıştırılmamış olması nedeniyle ortalama sigortalı sayısı 0 (sıfır) olacağından ilk defa sigortalı çalıştırılmaya başlanılan ayda işe alınan sigortalılardan dolayı ortalama sigortalı sayısına bakılmaksızın 6111 teşvikinden yararlanılması mümkün olacaktır.
Buna karşın sonraki aylarda, daha önce işe alınan sigortalı işten ayrılıp yeni bir sigortalı işe alındığında, ortalama sigortalı sayısı yeni işçinin işe alındığı tarihten önceki altı ayda çalıştırılan sigortalı sayısına bakılarak hesaplanacaktır.
Bu durumda 1 sigortalı ile başlayan bir işveren bu sigortalı için 6111 teşvikinden yararlanabilir iken, bu sigortalının işten çıkartılıp beş ay sonra yerine başka bir sigortalı alınması halinde, yeni işe başlayan sigortalı için ortalama sigortalı sayısı 0 değil, 1 olacaktır. Bu durumda da 6111 teşvikinden yeni işe alınan sigortalıdan dolayı yararlanılabilmesi için işyerinde yeni işe alınan bu işçi ile birlikte en az 2 işçinin çalıştırılması gerekecektir.
Dolayısıyla bahse konu işyerinde sonradan işe alınan işçi için ortalama sigortalı sayısı 1 olduğundan, cari aylarda 1 sigortalı çalıştırılması halinde ortalama sigortalı sayısına ilave sigortalı çalıştırma şartı yerine getirilmediği için teşvikten yersiz yararlanılmış olacağından, yararlanılan teşviklerin faizi ile birlikte geri ödenmesi icap etmektedir.
Soru: 6111 teşvikinden yararlandığım bir işçiyi işten ayrıldıktan yedi ay sonra tekrar işe aldım. Ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırdığım halde mükerrer yararlanmadan dolayı 6111 teşviklerim iptal ediliyor. Doğru mu?
4447 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinin dördüncü fıkrasında, “Bu maddeyle sağlanan destek unsurundan aynı sigortalı için bir kez yararlanılabilir. Sigortalı, destek süresinitamamlamadan işsiz kalması halinde, kalan süreden yeniden yararlanamaz.” hükmü yer almaktadır.
Bu bağlamda, 6111 teşvikinden yararlanılmış bir sigortalının işten ayrıldıktan sonra aynı veya farklı bir işverene ait bir işyerinde yeniden çalışmaya başlaması halinde, teşvikten yararlanma süresi sona ermemiş olsa dahi ikinci defa çalışmaya başladığı işyeri işverenince 6111 teşvikinden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
Yasada yer alan bu hükümler çerçevesinde 6111 teşvikinden daha önce yararlanılmış bir sigortalıdan dolayı ikinci defa işe girdiği tarihten sonra yararlanılması halinde, yersiz yararlanılmış olacaktır.
Soru: Aynı ayda işe aldığım iki sigortalının da ortalama sigortalı sayısının 6 olması nedeniyle 7 sigortalı çalıştırdığım ayda her ikisini de ortalama sigortalısına ilave olduğunu düşünerek 6111 sayılı kanun numarası ile bildirdim. Şimdi bir sigortalıdan dolayı teşvikten yersiz yararlandığım için teşvikin geri ödenmesi isteniyor. Yaptığım işlem hatalı mıydı?
6111 teşvikinde kapsama giren sigortalıların ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılıp çalıştırılmadıkları belirlenirken, her bir ayda işe alınan sigortalılar için hesaplanan ortalama sigortalı sayısı, cari ayda çalıştırılan sigortalı sayısı ile ayrı ayrı karşılaştırılmaktadır.
Yapılan karşılaştırma sonucunda cari ayda çalıştırılan sigortalı sayısı aynı ayda işe alınan sigortalılardan kaç fazla o kadar sigortalıdan dolayı teşvikten yararlanılabilmektedir.
Dolayısıyla, örneğimizdeki işyerinde cari ayda çalıştırılan sigortalı sayısının 7, aynı ayda işe alınan iki sigortalının ortalama sigortalı sayısının ise 6 olması nedeniyle, bu iki sigortalının (7 – 6 = 1) yalnızca birinden dolayı 6111 teşvikinden yararlanılabileceğinden diğer sigortalı için teşvikten yersiz yararlanılmış kabul edilmektedir.
Soru: Aynı ayda işe aldığım iki sigortalıdan yalnızca birinden dolayı 6111 teşvikinden yararlanacağım durumda teşvikten ilk önce işe aldığım sigortalıdan dolayı mı yararlanabilirim?
Aynı ayda işe alınan sigortalılardan yalnızca bir veya bir kaçının ortalama sigortalı sayısının üzerine çıkması halinde, 6111 kapsamında hangi sigortalının bildirileceği işverenin inisiyatifindedir.
Dolayısıyla aynı ayda işe giren sigortalılardan bazılarının ortalama sigortalı sayısının altında kalması halinde, teşvikten ortalama sigortalı sayısını aşan sigortalılardan dolayı yararlanılabileceğinden, teşvikten yararlanılacak sigortalılar işveren tarafından seçilebilecektir.
Bu durumda 6111 teşvikinin sigortalıların üst sınıra kadar olan kazançları üzerinden verildiği dikkate alındığında, prime esas kazançları en yüksek olan sigortalıların tercih edilmesi işverenlerin menfaatine olacaktır.
Soru: 2012 yılı Haziran ayından bu yana 6111 teşvikinden yararlanıyorum. 2013/7-8 ve 9. aylarda üç sigortalıdan dolayı teşvikten yersiz yararlandığım tespit edilmiş. Bu sigortalılar için ortaya çıkacak borçlar nedeniyle diğer sigortalılardan dolayı yararlandığım teşvikler ile takip eden aylarda yararlandığım teşviklerim de iptal edilir mi?
6111 teşvikinden yersiz yararlanılmış olması halinde, sadece yersiz yararlanılmış olan sigortalılara ait teşvikler geri alınmaktadır. Dolayısıyla, bir veya birkaç sigortalıdan dolayı 6111 teşvikinden yersiz yararlanılmış olması halinde, gerek aynı ayda, gerekse takip eden aylarda usulüne uygun yararlanılmış sigortalılara ilişkin teşviklerin geri alınması gibi bir durum sözkonusu değildir.
Ancak yersiz yararlanılmış teşvikler için iptal /ek bildirge verilmiş ise ortaya çıkan fark prim borcu ödenmediği takdirde takip eden cari aylarda 6111 teşvikinden yararlanılması mümkün olamayacaktır.
Soru: Bir sigortalının işe giriş bildirgesini vermediğim tespit edildiği için teşvikten bir yıl süreyle men edilmişim. Bu durumun farkına varmadığım için 2014/Kasım ayında 8 sigortalıdan dolayı yararlandığım teşviklerin geri ödenmesi isteniyor. Ne yapabilirim?
Yasada, 5510 sayılı Kanun uyarınca yapılan kontrol ve denetimler sonucunda çalıştırdığı sigortalıları Kuruma bildirmediği tespit edilen işverenler hakkında, teşvikin bir yıl süreyle uygulanmayacağı öngörülmüştür. Teşvikin usul ve esaslarının açıklandığı 2011/45 sayılı Genelgede ise çalıştırılan sigortalıların Kuruma bildirilmediğinin tespit edilmesi halinde, tutanağın düzenlendiği tarihi takip eden ay başından itibaren bir yıl süreyle teşvikten yararlanılamayacağı belirtilmiştir.
Dolayısıyla işe giriş bildirgesinin verilmediği, başka bir ifade ile çalıştırılan sigortalıların Kuruma bildirilmediğinin tespiti halinde tutanağın düzenlendiği tarihi takip eden ay başından itibaren bir yıl süreyle teşvikten yararlanılmasına izin verilmediğinden, yersiz yararlanılmış teşviklerin geri ödenmesi gerekecektir.
Bir yıllık süre bittikten sonra prim ve idari para cezası borcu bulunmadığı takdirde 6111 teşvikinden tekrar yararlanılması mümkün olacaktır.
Soru: 6111 teşvikinden yersiz yararlandığım sigortalılar için iptal / ek bildirge verdiğim takdirde idari para cezasına maruz kalır mıyım?
5510 sayılı Kanunun 102. maddesinde yasal süresi dışında Kuruma verilen asıl ve ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerine idari para cezası uygulanacağı öngörülmüş olmasına rağmen, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 103 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında daha önce Kuruma belge türü veya kanun numarası hatalı seçilerek verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerine ilişkin düzeltme amaçlı olarak yasal süresi dışında verilen aylık prim ve hizmet belgelerine idari para cezası uygulanmayacağı belirtilmiştir.
Dolayısıyla daha önce hatalı bir şekilde 6111 sayılı kanun numarası seçilerek bildirilen sigortalılar için yasal süresi dışında Kuruma verilecek iptal ve ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgeleri düzeltme amaçlı olacağından, bu belgelere idari para cezası uygulanması gibi bir durum sözkonusu değildir.
Gülbenk Müşavirlik