5510 sayılı Kanunun 19. maddesinde, “İş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve engellilik nedeniyle Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlara istinaden Kurum Sağlık Kurulunca meslekte kazanma gücü en az % 10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalı, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır.” hükmüne yer verilmiştir.

Sürekli iş göremezlik ödeneği alabilmek için sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş şartı aranmamaktadır.

Sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanabilmesi için yasada her hangi bir sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş şartı aranmamaktadır. Sigortalının uğramış olduğu  kazanın iş kazası veya tutulduğu hastalığın meslek hastalığı olduğunun kabul edilmesi ve meslekte kazanma gücünün en az % 10 oranında yitirmiş olduğunun tespit edilmesi, sürekli iş göremezlik gelirinin bağlanması için yeterli bulunmaktadır.

5510/4-b’li (Bağ-Kur’lu) sigortalının iş kazasına uğraması halinde prim borcu bulunmaması gerekiyor.

Yasanın 19/4 fıkrasında, “4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlara, sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilmesi için, kendi sigortalılığından dolayı, genel sağlık sigortası dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.” hükmüne yer verildiğinden 5510/4-b (Bağ-Kur kapsamında) sigortalı olan bir kişinin iş kazası veya meslek hatalığına tutulması halinde yukarında aranılan şartların yanı sıra SGK’ya prim borcunun da bulunmaması gerekiyor.

İş göremezlik geliri alan sigortalı yeniden çalışmaya başlasa bile aylığı kesilmez.

Kanunun 19. maddesinin son fıkrasında, iş kazası ve meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik hallerinde meslekte kazanma gücündeki kayıp oranının belirlenmesine ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esasların, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği öngörülmüştür.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 41/5 fıkrasında ise sigortalının sürekli iş göremezlik gelirinin, yapılan kontrol muayenesi sonucu sürekli iş göremezlik durumunun kalktığının anlaşılması hâlinde, yeni durumuna esas tutulan raporun tarihini takip eden ödeme dönemi başından kesileceğine yer verilmiştir.

Dolayısıyla, sürekli iş göremezlik geliri alan sigortalının geliri,  yalnızca kontrol muayenesi sonucu sürekli iş göremezlik durumunun kalktığının anlaşılması hâlinde kesileceğinden, yeniden çalışılmaya başlaması halinde veya  malullük veya yaşlılık aylığı bağlanması durumunda, sürekli iş göremezlik geliri kesilmemektedir.

Sürekli iş göremezlik geliri alan kişinin yeniden çalışmaya başlaması halinde bildirimi nasıl yapılacak?

İş kazası veya meslek hastalığına uğramış olması nedeniyle meslekte kazanma gücünü en az %10 oranında kaybettiği tespit edilen kişiye sürekli iş göremezlik ödeneği bağlanmış olması, bu kişiye malullük veya yaşlılık aylığı bağlanmasına engel teşkil etmemektedir.

Dolayısıyla sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış kişi, çalışmaya devam etmesi veya yeniden çalışmaya başladığı ve Kanunda aranılan sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş şartını da sağladığı takdirde, sürekli iş göremezlik ödeneğinden ayrı olarak malullük ve yaşlılık aylığına da hak kazanabilecektir.

Bu nedenle sürekli iş göremezlik ödeneği alan sigortalının yeniden çalışmaya başlaması halinde SGK’ya yapılacak olan bildirimlerinin 1 nolu belge türü seçilerek yapılması gerekmektedir.   

S.M.M.M. Lütfi GÜLBENK