TBMM’ne sunulan son torba yasada en göze çarpıcı maddelerden biri de hiç kuşkusuz kayıt dışı sigortalı çalıştırdıklarının tespit edilmesi nedeniyle prim teşviklerinden yararlanma hakkı bir yıl süreyle kısıtlanan işverenlere yönelik yapılan düzenlemeler gelmektedir.
Kayıt dışı sigortalı çalıştırdığı tespit edilen işverenler için teşvik mahrumiyet cezasında neler değişiyor?
Mevcut yasal düzenlemelere göre çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmeyen işverenlere teşviklerden bir yıl süreyle mahrumiyet cezası verilmektedir. Ancak bu cezaların kimi zaman telafisi çok ağır sonuçlar doğurduğu görülmüş olacak ki, yeni torba yasayla bu cezalarda da değişikliğe gidilmiştir.
TBMM’ne sunulan torba yasaya göre, kayıt dışı sigortalı çalıştırdığı tespit edilen işverenlere ilk defa kayıt dışı sigortalı çalıştırdıklarının tespiti halinde teşviklerden mahrumiyet cezası bir yıldan bir aya düşürülmüştür. İlk tespit tarihinden itibaren üç yıl içinde yeniden kayıt dışı sigortalı çalıştırdıklarının tespiti halinde ise mahrumiyet cezası bir yıla çıkartılacaktır.
Mahrumiyet cezasındaki istisnalara dikkat!
Torba yasada, kayıt dışı sigortalı çalıştıran mükelleflere verilecek bir ay veya bir yıl süreli teşvik mahrumiyet cezasında da bazı istisnalar getirilmiştir.
Beş kişiden fazla olmamak ve çalıştırılan toplam sigortalı sayısının %1’ini aşmamak koşuluyla, çalıştırılanların sigortalı olarak bildirilmediğinin veya bildirilen kişilerin fiilen çalışmadığının tespit edilmesi halinde teşvik mahrumiyet cezası uygulanmayacaktır.
Buna göre 100 sigortalının çalıştırıldığı bir atölyede 1 sigortalının kayıt dışı olarak çalıştırıldığının tespiti halinde % 1’lik istisna kapsamına girdiğinden ve beş kişilik kontenjan da aşılmadığından teşviklerden yararlanılmaya devam edilecektir.
Ancak 700 kişinin çalıştırıldığı bir fabrikada 6 sigortalının kayıt dışı çalıştırıldığının tespiti halinde, her ne kadar kayıt dışı çalıştırılan işçilerin sayının toplam işçi sayısına oranı % 1’ lik istisna kapsamında olsa da, kayıt dışı çalıştırılan işçi sayısı 5’den fazla olduğu için bu işletme teşvik mahrumiyet cezasına maruz kalacaktır.
Daha önce bir yıllık mahrumiyet cezası almış ve cezası devam edenler de yeni yasadan yararlanacaklar.
Torba yasada yapılan düzenlemeye göre kayıt dışı sigortalı çalıştırdıklarının tespit edilmesi nedeniyle prim teşviklerinden bir yıl süreyle mahrumiyet cezası alan ve bir yıllık yararlanamama süresi yasanın yürürlüğe girdiği tarih itibariyle devam eden işyerleriyle ilgili yapılan tespitlerin, bu yasa kapsamında ilk tespit sayılacağına yer verilmiştir.
Dolayısıyla kayıt dışı sigortalı çalıştırıldığının tespit edilmesi nedeniyle teşviklerden bir yıl süreyle mahrumiyet cezası alan mükelleflerin bu cezaları yasanın yürürlüğe girdiği tarih itibariyle devam ediyorsa (ilk defa kayıt dışı sigortalı çalıştırmış olmak kaydıyla), mahrumiyet cezaları bir aya düşürülecektir. Bir aylık cezayı da yasanın yürürlüğe girdiğinden tarihten önce çekmişlerse, bu mükellefler torba yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren teşviklerden yararlanmaya devam edebileceklerdir.
Buna göre, 2016/Ekim ayından itibaren bir yıl süreyle teşviklerden mahrumiyet cezası alan bir mükellefin, kayıt dışı sigortalı çalıştırma fiilini ilk defa işlemiş olması ve teşviklerden bir yıl süreli mahrumiyet cezasının da yasanın yürürlüğe girdiği tarih itibariyle devam ediyor olması nedeniyle cezası bir aya düşürülecektir. Bir aya düşürülen cezayı da 2016/Ekim ayında çekmiş olduğundan, sözkonuısu işveren yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren prim teşviklerinden yararlanmaya devam edebilecektir.
Cezası bir aya düşürülenler geriye yönelik olarak teşviklerden yararlanamayacaklar.
Torba yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce bir yıllık mahrumiyet cezası almış olup mahrumiyet cezası bir aya düşürülen işverenlerle ilgili olarak yasada, “… maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemlerde yararlanılmayan sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden de yararlanılamaz.” Hükmüne yer verilmiştir.
Dolayısıyla mahrumiyet cezası bir aya düşürülen işverenlerin bir aylık mahrumiyet süresi ile yasanın yürürlüğe girdiği tarih arasında yararlanamamış oldukları teşviklerden geriye yönelik olarak yararlanmaları mümkün olamayacaktır.
Gülbenk Müşavirlik