5510 sayılı Kanun uyarınca 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı iken 4/a (SSK) kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayan kişilerin 1/3/2011 tarihinden itibaren SSK kapsamındaki sigortalılıkları geçerli sayılmıştır. Bunun tek istisnası ise işveren konumundaki kişilerin, kendilerine ait işyerlerinden veya ortak oldukları işyerlerinden kendilerini SSK’lı olarak bildiremeyecekleri yönünde yapılmıştır.

Hal böyle olmakla birlikte, 1/10/2008 tarihinden önce 4/a (SSK) kapsamında sigortalı olarak çalıştıkları işyerlerine ortak olan veya bu işyerlerini satın alan kişilerin, bu işyerlerini satın aldıkları veya ortak oldukları tarihten sonraki hizmetleri kesintiye uğrayıncaya kadar SSK’lı hizmetleri geçerli sayılmıştır.

Uygulama bu şekilde yürütülmesine karşın, çalıştıkları şirkete 1/10/2008 tarihinden sonra ortak olan veya 1/10/2008 tarihinden önce ortak olmakla birlikte hizmetleri kesintiye  uğramış olan işveren konumundaki bazı kişiler, ortak oldukları tarihten veya hizmetleri kesintiye uğradığı tarihten itibaren Bağ-Kur kapsamına girmelerine rağmen kendilerini SSK’lı olarak bildirmeye devam etmişlerdir.

Dolayısıyla, bu kişilerin SSK kapsamında bildirilen sigortalılıkları geçersiz hale dönüşmüş ve SSK kapsamında ödenen paraların  2014/28 sayılı Genelge hükümleri doğrultusunda Bağ-Kur borçlarına aktarımı gerekmiştir.

Kendi işyerlerinden kendilerini SSK’lı bildiren kişilerin Bağ-Kur kapsamındaki sigortalılıklarını durdurmaları halinde, SSK kapsamında bildirilen hizmetleri yeniden geçerli hale gelir mi?

Torba yasa olarak da bilinen 6645 sayılı Kanunla yapılan değişiklikler uyarınca, Bağ-Kur kapsamında sigortalı olan ve 2015/Nisan ve önceki aylardan kaynaklanan12 aydan fazla prim borcu bulunan kişilerin bu borçlarını, 31/7/2015 tarihine kadar ödememeleri veya yapılandırmamaları halinde, bu sürelere ilişkin sigortalıları silinecektir. Bu kişiler veya hak sahipleri sonradan ödeme iradesi gösterip, talepte bunacakları tarihte geçerli prime esas kazanç alt ve üst sınırları üzerinden primlerini ödemeleri halinde, bu sürelere ilişkin sigortalılık sürelerini tekrar kazanabileceklerdir.

Dolayısıyla kendi işyerlerinden veya ortak oldukları işyerlerinden kendilerini SSK’lı olarak bildirenler hariç, 2015/Nisan ve öncesine ilişkin 12 aydan fazla Bağ-Kur prim borcu olanların Bağ-Kur kapsamındaki sigortalılıkları geçerli olsa dahi, 6645 sayılı Kanunla yapılan değişikliğin ardından Bağ-Kur kapsamındaki sigortalılıkları ortadan kalkacağından SSK’lı sigortalılık yeniden geçerli hale gelecektir.

Buna karşın, işveren konumundaki kişilerin kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden (yukarıda sayılan istisnalar hariç) kendilerini SSK’lı olarak bildirilmelerine imkan bulunmadığından, bu kişilerin Bağ-Kur kapsamındaki sigortalılıkları durdurulsa dahi kendi işyerlerinden veya ortak oldukları işyerlerinden bildirdikleri SSK’lı hizmetlerinin yeniden geçerli hale gelmesi gibi bir durum sözkonusu olamayacaktır.

Haliyle, kendi işyerlerinden veya ortak oldukları işyerlerinden kendilerini SSK’lı olarak bildiren bu kişilerin, Bağ-Kur kapsamındaki sigortalılıkları durdurulsa da durdurulmasa da SSK’lı hizmetlerinin her halükarda iptal edilmesi gerekecektir.

Kendi işyerinden kendilerini SSK’lı bildirenler Bağ-Kur kapsamındaki sigortalılıklarını durdurduklarında SSK kapsamında ödedikleri primleri geri alabilirler mi?

Aynı süreler içinde adına hem Bağ-Kur kapsamında, hem de SSK kapsamında prim ödenmiş kişiler, geçersiz olan sigortalılık statüsünden ödenmiş primlerin kendi hisselerine isabet eden kısmının iadesini alabilmektedir.

Buna karşın, Bağ-Kur kapsamında sigortalı olması gereken kişiler adına, SSK kapsamındaki primlerin ödenmiş olmasına rağmen, Bağ-Kur kapsamındaki primlerin ödenmemiş olması halinde, SSK kapsamında ödenen primlerin sigortalı hisselerinin sigortalıya iade edilmeyip, 5510 sayılı Kanunun 53. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca  Bağ-Kur kapsamındaki prim borçlarına aktarılması gerekmektedir.

Bu bağlamda, kendi işyerlerinden kendilerini SSK’lı bildirmiş kişilerin Bağ-Kur kapsamındaki 12 aydan fazlaya ilişkin prim borçları durdurulmuş olsa dahi, SSK kapsamında ödenen primlerin öncelikle Bağ-Kur kapsamındaki prim borçlarına aktarılması, ardından 2015/Nisan ve önceki aylardan kaynaklanan Bağ-Kur prim borcunun 12 aydan fazla olması halinde, 12 ayı aşan kısmın durdurulması gerekecektir.

SSK kapsamında ödenen paralar Bağ-Kur kapsamındaki prim borcuna nasıl aktarılacak?

İşveren konumundaki kişilerin kendi işyerlerinden veya ortak oldukları işyerlerinden kendilerini SSK’lı olarak bildirdiklerinin tespiti halinde 2014/28 sayılı Genelge gereğince,

-Şirket ortağı olan kişiler adına ödenen paraların sigorta primi ve işsizlik sigortası primlerinin sigortalı hissesine isabet kısmı (%14 +% 1=%15) Bağ-Kur kapsamındaki prim borcuna aktarılacak, kalan kısmı şirketin varsa Kuruma olan borçlarına mahsup edilecek yoksa şirkete iade edilecek,

- Geçek kişi işverenler adına ödenen sigorta primi ve işsizlik sigortası primlerinin tamamı Bağ-Kur kapsamındaki prim borcuna aktarılacak, artan kısım gerçek kişi işverenin varsa Kuruma olan borçlarına mahsup edilecek yoksa kendisine iade edilecektir.

Gülbenk Müşavirlik