Torba yasa olarak da adlandırılan 6645 sayılı Kanunla 4857 sayılı İş Kanununa, işçilerin mazeret izinlerinin düzenlendiği yeni bir madde (Ek-2. Madde) ilave edilmiştir.

Sözkonusu maddede yer alan hükümler çerçevesinde, 23/4/2015 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere işçilere,

-Evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin ya da çocuğunun ölümü hâlinde üç gün,

-Eşinin doğum yapması hâlinde beş gün,

-En az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar,

 ücretli izin verilmektedir.

Diğer taraftan İş Kanununun 49 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan, “Hasta, izinli veya sair sebeplerle mazeretli olduğu hallerde dahi aylığı tam olarak ödenen aylık ücretli işçilere 46, 47 ve 48 inci maddenin birinci fıkrası  hükümleri uygulanmaz.” Hükmü ile ayılık (maktu) ücret karşılığında çalışan işçiler için Ek-2. maddede belirtilen mazeretler dışında geçerli olan mazeretlerden dolayı işe gelmemeleri halinde de yine ücretlerinin ödenebileceğine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.  

Mazeretsiz olarak işe gelmeyen işçiye gelmediği günlerin ücreti ile hak kazanmadığı hafta tatili ücreti ödenmez

İş Kanununda mazeretli olarak işe gelmeyen işçilere ücretlerinin ödeneceğine dair  düzenlemeler bulunmasına rağmen, mazeretiz olarak işe gelmeyen işçilere ücretlerinin ödeneceğine dair herhangi bir düzenleme yer almamaktadır.

Bu bağlamda, mazeretsiz olarak işe gelmeyen işçiye işverenin ücret ödeme gibi bir yükümlülüğü bulunmamaktadır.

Diğer taraftan, İş Kanununun

-63 üncü maddesinin birinci fıkrasında, genel bakımdan çalışma süresinin haftada en çok kırkbeş saat olduğu, aksi kararlaştırılmamışsa bu sürenin işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanacağı, yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresinin günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz yedi buçuk saat olduğu,

-46 ncı maddesinin birinci fıkrasında ise, bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verileceği,

Öngörülmüştür.

Dolayısıyla işçinin mazeretsiz olarak işe gelmemesi ve hafta tatili ücretine de hak kazanamamış olması halinde, işveren tarafından  gelmediği günün ücretin yanı sıra hafta tatili ücretinin de ödenme yükümlülüğü bulunmamaktadır.

Örneğin, bir haftalık zaman dilimi içinde mazeretsiz olarak 1 gün işe gelmeyen işçinin, o haftadaki çalışma süresinin de 45 saate ulaşmadığı varsayıldığında, işveren tarafından hem gelmediği günün ücretinin, hem de hak kazanılmamış olması nedeniyle hafta tatili ücretinin ödeme yükümlülüğü bulunmamaktadır.

Bu durumda, işveren tarafından işçilere gelmediği günlerin ücretleri ile hak etmediği hafta tatili ücretinin ödenmemesi için durumun tutanak altına alınması gerekmektedir.

Mazeretsiz olarak işe gelmeyen işçi için Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak bildirimlerde eksik gün nedeni 15-Devamsızlık seçilecek

İş Kanununun Ek-2. maddesi ile 49 uncu maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca mazeretli olarak işe gelmeyen işçilerin gelmedikleri günlere ilişkin ücretleri işverenlerince eksiksiz olarak ödeneceğinden aylık prim ve hizmet belgelerinde bu  sigortalıların prim ödeme gün sayıları ile prime esas kazançlarının da eksiksiz olarak, başka bir  ifade ile 30 gün olarak bildirilmesi gerekmektedir.

Buna karşın, mazeretsiz olarak işe gelmeyen sigortalıların prim ödeme gün sayıları, işe gelmedikleri günler için hafta tatiline de hak kazanıp kazanmadıkları da göz önüne  alınarak, ay içindeki gün sayısından ücret almaya hak kazanmadıkları gün sayıları düşülerek hesaplanacaktır.

Örneğin, günlük ücret karşılığı sözleşme imzalanmış bir işçinin günlük ücretinin asgari ücret kadar (40,05) TL olduğu ve 2015/Nisan ayında mazeretsiz olarak 1 gün işe gelmediği, aynı zamanda işe gelmediği haftada hafta tatiline de hak kazanmadığı düşünüldüğünde, bahse konu sigortalının 2015/Nisan ayındaki;

          Prim gün sayısı 30 – 2 = 28 gün,

          Prime esas kazancı ise 40,05 X 28 = 1.121,40 TL olacaktır.

Sözkonusu sigortalının 2015/Mayıs ayında mazeretsiz olarak bir işe güne gelmediği ve hafta tatiline de hak kazanmadığı düşünüldüğünde, bu durumda 2015/Mayıs ayındaki;

          Prim gün sayısı 31 – 2 = 29 gün,

          Prime esas kazancı ise 40,05 X 29 = 1.161,45 TL olacaktır.

          Eksik gün bildirimine dikkat

Mazeretsiz olarak işe gelmeyen işçiler için SGK’ya yapılacak bildirimlerde eksik gün nedeninin 15-Devamsızlık olarak seçilmesi ve işyerindeki sigortalı sayısının 10’dan az olması halinde, sigortalının işe gelmediğini kanıtlayan tutanağın eksik gün belgesi ekinde ve aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken yasal süre içinde (belgenin ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 23’üne kadar) Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi icap etmektedir.

Aksi halde, sözkonusu belgeler sonradan verilse dahi her zaman düzenlenebilir nitelikte bir belge olması nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumunca geçerli belge olarak kabul edilmemektedir.

Dolayısıyla mazeretsiz olarak işe gelmeyen işçilere ilişkin eksik gün belgesi ve eki tutanağın Kuruma süresi içinde verilmemesi halinde, sigortalı her ne kadar mazeretsiz olarak işe gelmemiş olsa dahi eksik bildirilen sürelerin 30 güne tamamlatılması ve fark primlerin gecikme zammı ile birlikte ödenmesi gerekecektir.

Gülbenk Müşavirlik