A. Tek Ortaklı Anonim Şirketlerde Genel Kurul Toplantısı

6102 sayılı kanunun 407/2. maddesi ile genel kurul toplantısında murahhas üyelerle en az bir yönetim kurulu üyesinin genel kurul toplantısında hazır bulunmaları şart koşulmuştur. Kanunun 338.maddesinde ise yönetim kurulu üyelerinin bir veya birden fazla olabileceği ifade edilmiş, ancak mülga 6762 Türk Ticaret Kanundaki düzenlemenin aksine bunların pay sahibi olmaları şartı aranmamıştır. Bu durumda, tek ortaklı anonim şirkette yönetim kurulu üyesi birden fazla ise murahhas üye ile en az bir yönetim kurulu üyesinin toplantıda hazır bulunması muteberlik şartı olarak aranacaktır ancak, tek ortaklı anonim şirkette pay sahibi aynı zamanda tek yönetim kurulu üyesi ise sadece pay sahibinin genel kurul toplantısında hazır bulunması yeterli olacaktır. Kanunun 407/3. maddesinde ise 333. madde gereğince belirlenen şirketlerin genel kurul toplantılarında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı temsilcisinin yer alacağı hükmü yer almaktadır. Kanunun 333.maddesi uyarınca bakanlık tarafından çıkarılan Anonim ve Limited Şirketlerin Sermayelerini Yeni Asgari Tutarlara Yükseltmeleri ve Kuruluşu ve Esas Sözleşme Değişikliği İzne Tabi Anonim Şirketlerin Belirlenmesine İlişkin Tebliğ’de söz konusu şirketlerin neler olduğu sayılmıştır. Tek ortaklı şirketlerde Bakanlık Temsilcisinin olması pek mantıklı görünmese de henüz bu konuda başkaca bir düzenlenme bulunmadığından eğer tebliğde yer alan şirketler arasında sayılmış ise genel kurul toplantısının muteber olabilmesi için Bakanlık Temsilcisi gerekecektir. Kanunun 408. maddesinin 2. fıkrasında genel kurulun devir ve terk edemeyeceği yetkileri belirtilmiş ve 408/3. maddesinde tek pay sahipli anonim şirketlerde bu pay sahibi genel kurulun tüm yetkilerine sahip olduğu, tek pay sahibinin genel kurul sıfatıyla alacağı kararların geçerlilik kazanabilmeleri için yazılı olmalarının şart olduğu hükme bağlanmıştır. Burada, tek ortaklı anonim şirkette pay sahibi aynı zamanda tek yönetim kurulu üyesi ise yönetim kurulu kararı ile genel kurulun yetkilerini kullanabilir mi sorusu akla gelebilir, ancak bu mümkün değildir. Bu durumda, kanunun ilgili maddelerinde belirtilen genel kurulun devir ve terk edemeyeceği yetkileri ancak genel kurul toplantısı yapmak suretiyle kullanabilecektir. Genel kurul toplantısının nerede yapılacağı hususu ise 409. maddenin 3. fıkrasında, “Aksine esas sözleşmede hüküm bulunmadığı takdirde genel kurul, şirket merkezinin bulunduğu yerde toplanır” şeklinde hükme bağlanmıştır. Bu durumda, esas sözleşmede belirtilmesi suretiyle yurt içinde veya yurtdışında herhangi bir yerde de genel kurul toplantısı yapılabilecektir. Genel kurul toplantısına ilişkin çağrının ne şekilde yapılacağı kanunun 410 ila 416. Maddelerinde düzenlenmiştir. Kanunun 416. maddesinde, bütün payların sahipleri veya temsilcileri, aralarından biri itirazda bulunmadığı takdirde, genel kurula katılmaya ve genel kurul toplantılarının yapılmasına ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla, çağrıya ilişkin usule uyulmaksızın, genel kurul olarak toplanabilir ve bu toplantı nisabı var olduğu sürece karar alabilirler denilmektedir. Bu durumda, tek ortaklı anonim şirketlerde genel kurulun artık çağrısız toplanacağı anlamı ortaya çıkmaktadır. Kanunun 422. ve yönetmeliğin 26. Maddesinde tutanağın ne şekilde düzenleneceği hükme bağlanmıştır. Bu durumda, tutanağın iki nüshasının da Bakanlık Temsilcisi ve tek pay sahibi tarafından imzalanması gerekecektir. Son olarak, tek ortaklı şirkette pay sahibi aynı zamanda yönetim kurulu üyesi ise ibraya gerek kalmayacaktır. Ancak, pay sahibi olmayan birisi yönetim kurulu üyeliğine seçilmişse ibraya gerek vardır.

B. Tek Ortaklı Limited Şirketlerde Genel Kurul Toplantısı

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunun 573. maddesi ile limited şirketlerin de tek ortak kurulabilmesine imkan tanınmıştır.Anonim şirketler için Kanunun 408/3. maddesi ve Yönetmelikle getirilen düzenlemelere benzer düzenleme limited şirketler için Kanunu 616/3. Maddesi ile getirilmiştir. Buna göre, tek ortaklı limited şirketlerde, bu ortak genel kurulun tüm yetkilerine sahiptir. Tek ortağın genel kurul sıfatıyla alacağı kararların geçerlilik kazanabilmeleri için yazılı olmaları şarttır.6102 Sayılı Kanunun 617/3. maddesinde, limited şirketlerin genel kurullarına ilişkin toplantıya çağrı,azlığın çağrı ve öneri hakkı, gündem, öneriler, çağrısız genel kurul, hazırlık önlemleri, tutanak,yetkisiz katılma konularında anonim şirketlere ilişkin hükümler, Bakanlık temsilcisine ilişkin olanlar hariç, kıyas yoluyla uygulanır denilmektedir. Bu durumda, limited şirketlerin genel kurul toplantılarında Bakanlık Temsilcisi bulunmayacaktır.Dolayısıyla, yukarıda tek pay sahipli anonim şirketler için ele aldığımız düzenlemeler limited şirketler için de geçerlidir.Sonuç olarak, tek ortaklı anonim şirkette pay sahibinin aynı zamanda tek yönetici olduğu durumlarda genel kurul kararına ihtiyaç duyulan işlemler için daha hızlı sonuç alınabilecektir.

3. Sonuç

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile getirilen önemli düzenlemelerden biri tek ortaklı şirketlerdir.Mülga 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanununun en büyük zorluklarından biri özellikle anonim şirketler için beş ortağa ihtiyaç olması idi. Türkiye’de kurulan ve halka açık olmayan anonim şirketlerin pek çoğunda bir pay sahibinin sermayenin % 99 gibi tamamına yakınına tek başına sahip olduğu, diğer ortakların (geriye kalan dört ortak) ise hukuken var olmakla birlikte fiilen herhangi bir etkilerinin bulunmadığı görülmektedir. Söz konusu geriye kalan bu dört ortak şirketin temizlikçisi, çaycısı veya şoförü gibi çalışanları dahi olabilmektedir. Şirketin esas sahibi bu kişilere sembolik hisse vermekte ve kanuni zorunluluk yerine getirilmiş olmaktadır. Ancak 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile bu sorun çözülmüştür. Ayrıca, tek ortaklı şirketler için en büyük kolaylık çağrısız genel kurulun yapılabilmesidir. Bakanlığa yapılan şikayetlerin bir bölümü de genel kurul toplantılarının çağrılarının usulüne uygun yapılmadığı konusu idi. Böylelikle tek ortaklı şirketler için bu sorun tamamen ortadan kalkmıştır. Öte yandan, tek ortaklı anonim şirketlerde de genel kurul kararlarının geçerli olabilmesi için toplantıya Bakanlık temsilcisinin katılmasının zorunlu tutulması pratikte şirketler için bir zorluk olarak görünmektedir. Özellikle yurt dışında yapılacak olan genel kurul toplantıları için bunu söyleyebiliriz. Bu konuda yasal düzenleme yapılmasının gerekli olacağı kanısındayız. Sonuç olarak, ticari hayattaki en büyük sorunlardan biri tek ortaklı şirket kuruluşu ile ortadan kalkmıştır.

Ahmet ARIKAN

Gümrük ve Ticaret Baş Müfettişi

Bu yazı Gümrük ve Ticaret Müfettişleri Mesleki Dayanışma Derneğinin yayın organı olan TEMA-TİC Ticaret Hukuk Dergisinin 1 nolu sayısında yayınlanmıştır.