(30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6335 sayılı Kanun uyarınca yapılan değişiklikler dikkate alınarak yazı yeniden düzenlenmiştir.)
1-TİCARET SİCİLLE İLGİLİ CEZALAR
a-Tescile davet ve cezası
Tescili zorunlu olup da kanuni şekilde ve süresi içinde tescili istenmemiş olan veya 32 nci maddenin üçüncü fıkrasındaki şartlara uymayan bir hususu haber alan sicil müdürü, ilgilileri, belirleyeceği uygun bir süre içinde kanuni zorunluluklarını yerine getirmeye veya o hususun tescilini gerektiren sebeplerin bulunmadığını ispat etmeye çağırır.
Sicil müdürünce verilen süre içinde tescil isteminde bulunmayan ve kaçınma sebeplerini de bildirmeyen kişi, sicil müdürünün teklifi üzerine mahallin en büyük mülki amiri tarafından bin Türk Lirası idari para cezasıyla cezalandırılır. (33. Md.)
b- Yalan Beyan
. Tescil ve kayıt için gerçeğe aykırı beyanda bulunanlar, ikibin Türk Lirası idari para cezasıyla cezalandırılır.( 38/1.Md)
2-TİCARET ÜNVANI KULLANMA ZORUNLULUĞU VE DEVRİ İLE İLGİLİ CEZALAR
a- Her tacir, ticari işletmesine ilişkin işlemleri, ticaret unvanıyla yapmak ve işletmesiyle ilgili senetlerle diğer belgeleri bu unvan altında imzalamak zorundadır. (39/1)
Tescil edilen ticaret unvanı, ticari işletmenin görülebilecek bir yerine okunaklı bir şekilde yazılır. Tacirin işletmesiyle ilgili olarak düzenlediği ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerde tacirin sicil numarası, ticaret unvanı, işletmesinin merkezi ile tacir internet sitesi oluşturma yükümlülüğüne tabi ise tescil edilen internet sitesinin adresi de gösterilir. Tüm bu bilgiler şirketin internet sitesinde de yayımlanır. Bu sitede ayrıca, anonim şirketlerde yönetim kurulu başkan ve üyelerinin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı, limited şirketlerde müdürlerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticilerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı yayımlanır.(39/2)
Belirtilen hükümlere uymayanlar, 2000.TL idari para cezası ile cezalandırılır.(51/2)
b- Ticaret ünvanında işletmenin genişliği, önemi, finansal durumu hakkında, 3. Kişilerde yanlış bir görüşün oluşmasına neden olacak ekler kullanma, tek başına ticaret yapan gerçek kişilerin ticaret ünvanlarında şirket varmış izlenimi yaratacak ekler kullanması, Türk, Türkiye, Cumhuriyet, ve Milli kelimelerinin Bakanlar Kurulu kararı olmadan ticaret ünvanında kullanılması halinde 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası uygulanır.(46,51/3 Maddeler)
c- Ticaret unvanı işletmeden ayrı olarak başkasına devredilemez. Bir işletmenin devri, aksi açıkça kabul edilmiş olmadıkça, unvanın da devri sonucunu doğurur. Devir halinde devralan, unvanı aynen kullanma hakkına sahiptir.(49.md)
49 uncu maddeye aykırı olarak ticaret unvanını devredenlerle devralan ve kullanan kimseler 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.( 51/3)
3-HAKSIZ REKABET
Haksız rekabet hallerinin başlıcaları 6102 sayılı Yeni TTK 55. Maddede sayılmıştır. Haksız rekabet sayılan fiillerden birini kasten işleyenler şikayet halinde iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır( 55, 62.maddeler)
4- CEZAYI GEREKTİREN DİĞER HALLER
1- Ticari defterlerin mevcut olmaması veya hiçbir kayıt içermemesi yahut bu Kanuna uygun saklanmaması hallerinde, sorumlular üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılır.( 562)
2- Tacir, işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlüdür. Bu yükümlülüğün ihlali halinde 4000.TL idari para cezası verilir.(64/2,562)
3- Ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerini yaptırmama halinde 4000.TL idari para cezası verilir. Pay defteri, yönetim kurulu karar defteri, genel kurul toplantı ve müzakere defteri de ticari defter sayıldığı için, yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri yanında bunların da açılış tasdikleri yapılmak zorundadır.( 64,562) Noter onayı fiziki ortamda tutulan defterler için zorunludur. Elektronik ortamda tutulan ticari defterlerde onay zorunluluğu yoktur. Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinde kapanış onayı zorunludur.
4- Ticari defterlerin tutulmasında dikkat edilecek hususlar 65. Maddede açıklanmıştır. Ticari defterlerini tutmuş, ancak kanunda belirtilen hususlara uygun tutmamış olanlara 4000.TL idari para cezası verilir.(65,562)
5- Hileli envanter çıkaranlar 4000.TL para cezası ile cezalandırılır.(66,562)
6- Saklanması zorunlu olan belgeleri, sadece görüntü veya başkaca bir veri taşıyıcısı aracılığıyla ibraz edebilen kimse, giderleri kendisine ait olmak üzere, o belgelerin okunabilmesi için gerekli olan yardımcı araçları kullanıma hazır bulundurmakla yükümlüdür; icap ettiği takdirde belgeleri, giderleri kendisine ait olmak üzere bastırmalı ve yardımcı araçlara ihtiyaç duyulmadan okunabilen kopyalarını sunabilmelidir. Bu hükümlere uygun belge ibraz etmeyenler 4000.TL idari para cezası ile cezalandırılır.( 86,562)
7- 88. Maddede Türkiye muhasebe standartlarına ve uluslar arası finansal raporlama standartlarına uyma zorunluluğu getirilmiştir. Bu Kanunun 88 inci maddesine aykırı hareket edenler 4000.TL idari para cezasıyla cezalandırılırlar.(562/2)
8- Kanunun 199/1. Maddesi gereğince, şirketler topluluğunun söz konusu olduğu hallerde bağlı şirket yönetim kurulu her yıl hakim şirket ve diğer bağlı şirketlerle ilişkileri ve sonuçlarını açıklayan bir rapor hazırlamak zorundadır. Yine 199/4 madde hakim şirket yönetim kurulu üyelerinin bağlı şirketle ilgili rapor düzenlenmesini telep etme hakkını düzenlemiştir. Kanunun bu hükümlerine aykırı hareket edenler iki yüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılırlar.(562/3)
9- TTK hükümlerine göre tutulmakla veya muhafaza edilmekle yükümlü olunan defter, kayıt ve belgeler ile bunlara ilişkin bilgileri, denetime tabi tutulan gerçek veya tüzel kişiye ait olup olmadığına bakılmaksızın, 210 uncu maddenin birinci fıkrasına göre denetime yetkili olanlarca istenmesine rağmen vermeyenler veya eksik verenler ya da bu denetim elemanlarının görevlerini yapmalarını engelleyenler, fiilleri daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılırlar.( 562/4)
10- Şirket kuruluşunda verilen kurucular beyanının kanuna uygun olarak verilmemesi halinde 300 günden az olmamak üzere adli para cezası uygulanır( 349, 562)
11- Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte karı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamaz. 358 inci maddesine aykırı olarak pay sahiplerine borç verenler, 300 günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılır.( 358,562)
12- Pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri ile yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan 393 üncü maddede sayılan yakınları şirkete nakit borçlanamaz. Bu kişiler için şirket kefalet, garanti ve teminat veremez, sorumluluk yüklenemez, bunların borçlarını devralamaz. Bu hükümleri ihlal edenlere 300 günden az olmamak üzere adli para cezası verilir.( 395,562)
13- Görevi dolayısıyla incelemesine sunulan defter ve belgeleri inceleyenlerin, elde ettikleri veya verilen bilgilerden öğrendikleri iş ve işletme sırlarını açıklamaları yasaktır.(527.md)
Bu Kanunun 527 nci maddesine aykırı hareket edenler, Türk Ceza Kanununun 239 uncu maddesi hükümlerine göre cezalandırılırlar.Sıfat veya görevi, meslek veya sanatı gereği vakıf olduğu ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgeleri yetkisiz kişilere veren veya ifşa eden kişi, şikayet üzerine, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.(TCK 239/1.md)
14- Şirketin kuruluşu, sermayesinin artırılması ve azaltılması ile birleşme, bölünme, tür değiştirme ve menkul kıymet çıkarma gibi işlemlerle ilgili belgelerin, izahnamelerin, taahhütlerin, beyanların ve garantilerin yanlış, hileli, sahte, gerçeğe aykırı olmasından, gerçeğin saklanmış bulunmasından ve diğer kanuna aykırılıklardan doğan zararlardan, belgeleri düzenleyenler veya beyanları yapanlar ile kusurlarının varlığı halinde bunlara katılanlar sorumludur.( 549.md) 549 uncu maddede belirtilen belgeleri sahte olarak düzenleyenler ile ticari defterlere kasıtlı olarak gerçeğe aykırı kayıt yapanlar bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.(562/8.md)
15- Sermaye tamamıyla taahhüt olunmamış veya karşılığı kanun veya esas sözleşme hükümleri gereğince ödenmemişken, taahhüt edilmiş veya ödenmiş gibi gösterenler ile kusurlu olmaları şartıyla, şirket yetkilileri, bu payları üstlenmiş kabul edilirler ve payların karşılıkları ile zararı faiziyle birlikte müteselsilen öderler.(550/1)
Sermaye taahhüdünde bulunanların ödeme yeterliliğinin bulunmadığını bilen ve buna onay verenler, söz konusu borcun ödenmemesinden doğan zarardan sorumludurlar.(550/2)
Bu Kanunun 550 nci maddesine aykırı hareket edenler üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılırlar.(562/9.md)
16- Ayni sermayenin veya devralınacak işletme ile ayınların değerlemesinde emsaline oranla yüksek fiyat biçenler, işletme ve aynın niteliğini veya durumunu farklı gösterenler ya da başka bir şekilde yolsuzluk yapanlar, bundan doğan zarardan sorumludur.(551.md) Bu Kanunun 551 inci maddesine aykırı hareket edenler 90 günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılırlar.(562/10)
17- Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bir şirket kurmak veya şirketin sermayesini artırmak amacıyla yahut vaadiyle halka her türlü yoldan çağrıda bulunularak para toplanması yasaktır.(552) 552. Maddeye aykırı hareket edenler 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (562/11)
18- 1524 üncü maddede öngörülen internet sitesini oluşturmayan şirketlerin yönetim organı üyeleri, yüz günden üçyüz güne kadar adli para cezasıyla ve aynı madde uyarınca internet sitesine konulması gereken içeriği usulüne uygun bir şekilde koymayan bu fıkrada sayılan failler yüz güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır..(562/12)
İnternet sitesi kurma yükümlülüğü getiren 1524. Madde, kanun yürürlüğe girdikten bir yıl sonra, yani 01-07-2013 tarihinde yürürlüğe girecektir.(1534.md)
1524 . madde gereği denetime tabi olan sermaye şirketleri internet sitesi kurmak zorundadır.
397/4 hükmü gereği denetime tabi olacak sermaye şirketlerini belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
5- ADLİ PARA CEZALARI İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR
Adli para cezası 5 günden az, kanunda aksine hüküm yoksa 730 günden fazla olamaz. Yani adli para cezası öngörülen bir maddede alt sınır belirtilmemişse en az 5 gün, üst sınır belirtilmemişse en fazla 730 gün üzerinden hesaplama yapılır. Bir gün için en az 20, en fazla 100 TL üzerinden hesaplanır. Bu miktar kişinin ekonomik ve diğer şahsi halleri göz önünde bulundurularak takdir edilir.( TCK 52. Madde)
Adli para cezasını içeren ilam Cumhuriyet Başsavcılığına verilir. Cumhuriyet savcısı otuz gün içinde adli para cezasının ödenmesi için hükümlüye bir ödeme emri tebliğ eder. Hükümlü, tebliğ olunan ödeme emri üzerine belli süre içinde adli para cezasını ödemezse, Cumhuriyet savcısının kararı ile ödenmeyen kısma karşılık gelen gün miktarınca hapsedilir. Adli para cezası yerine çektirilen hapis süresi üç yılı geçemez. Birden fazla hükümle adli para cezalarına mahkumiyet halinde bu süre beş yılı geçemez. Hükümlü, hapis yattığı günlerin dışındaki günlere karşılık gelen parayı öderse hapisten çıkartılır.( 5275 Sayılı Yasa 106. Md.)