6102 Sayılı Yeni TTK da ticari defterlerde ara tasdik yapılabileceğine ilişkin açık bir hüküm yoktur.

Ancak 30-06-2012 tarih, 28339 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6335 Sayılı Türk Ticaret Kanunu İle Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Yeni TTK’nın defter tutma yükümlülüğü ile ilgili 64. Maddesinde değişiklikler yapılmıştır.

64. maddenin 5. Fıkrasında yapılan değişiklikle Türk Ticaret Kanunu ile Vergi Usul Kanunu arasında bağlantı sağlanmıştır.

Yeni TTK 64/5. Md:

‘‘(30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6335 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle değişen ve 01.07.2012 tarihinden geçerli olarak yürürlüğe giren şekli.) Bu Kanuna tabi gerçek ve tüzel kişiler, 04.01.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun defter tutma ve kayıt zamanıyla ilgili hükümleri ile aynı Kanunun 175 inci ve mükerrer 257 nci maddelerinde yer alan yetkiye istinaden yapılan düzenlemelere uymak zorundadır. Bu Kanunun defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, aktifleştirme, karşılıklar, hesaplar, değerleme, saklama ve ibraz hükümleri 213 sayılı Kanun ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına, vergi kanunlarına uygun olarak vergi matrahının tespit edilmesine ve buna yönelik mali tabloların hazırlanmasına engel teşkil etmez.’’

Madde metninden de anlaşılacağı gibi Vergi Usul Kanunu’nun defter tutma ile ilgili hükümlerine uyulacaktır.

Vergi Usul Kanunu 2. Kitap 2. Kısım ‘‘ Defter Tutma’’ başlığını taşımaktadır. 171. Madde ile 226. Maddeler defter tutma ile ilgili 2. Kısımda yer alan maddelerdir.

Ara tasdiki düzenleyen 222. Madde de bu kısımda yer alan ve uyulması gereken maddelerdendir.

VUK 222. Md.

‘‘Tasdiki yenileme :

Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler Ocak ayı, hesap dönemleri Maliye Bakanlığınca tespit edilenler bu dönemin ilk ayı içinde tasdiki yeniletmeye mecburdurlar.’’

6335 Sayılı yasa ile Yeni TTK’da yapılan değişiklikten sonra, VUK da da düzenlenen muhasebe ile ilgili ticari defterlerde ara tasdik yapılabilir hale gelmiştir.

İŞLETME DEFTERİ TUTULABİLECEK Mİ?

TTK 64. Maddede tacirlerin tutması gereken ticari defterler sayılırken işletme defteri sayılmamıştır. Yukarıda bahsi geçen değişiklikle VUK 175. Maddeye uyma zorunluluğu getirilmiştir. 175. Md uyarınca muhasebe usulünü seçmekte serbestlik söz konusu ise de; TTK nun 1.Kitap, 5. Kısımda yer alan ticari defterlerle ilgili hükümleri ( 64-88.maddeler arası) birlikte değerlendirildiğinde işletme defteri tutulabileceğini söylemek net olarak mümkün görünmemektedir.

TÜRK TİCARET KANUNU

‘‘MADDE 68- (1) Tacir, ticari faaliyetinin başında ve her faaliyet döneminin sonunda, varlık ve borçlarının tutarlarının ilişkisini gösteren finansal tabloyu (sırasıyla açılış bilançosunu ve yıllık bilançoyu) çıkarmak zorundadır. Açılış bilançosunda, yılsonu finansal tablolarının, yılsonu bilançosuna ilişkin hükümleri uygulanır.

(2) Tacir, gelir tablosunu hazırlar.

(3) Bilanço ile gelir tablosu, yılsonu finansal tablolarını oluşturur. 514 üncü madde ile Türkiye Muhasebe Standartlarının bu konudaki hükümleri saklıdır.’’ Hükmünü taşımaktadır.

6103 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNUNUN YÜRÜRLÜĞÜ VE UYGULAMA ŞEKLİ HAKKINDA KANUN

A) Ticari işletme

MADDE 10 - (1) Türk Ticaret Kanununun 11 inci maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen Bakanlar Kurulu kararı çıkarılıncaya kadar yürürlükte bulunan düzenlemeler uygulanır.

TÜRK TİCARET KANUNU

A) Ticari işletme

1. Bütünlük ilkesi

MADDE 11- (1) Ticari işletme, esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmedir.

(2) Ticari işletme ile esnaf işletmesi arasındaki sınır, Bakanlar Kurulunca çıkarılacak kararnamede gösterilir.

(3) Ticari işletme, içerdiği malvarlığı unsurlarının devri için zorunlu tasarruf işlemlerinin ayrı ayrı yapılmasına gerek olmaksızın bir bütün hâlinde devredilebilir ve diğer hukuki işlemlere konu olabilir. Aksi öngörülmemişse, devir sözleşmesinin duran malvarlığını, işletme değerini, kiracılık hakkını, ticaret unvanı ile diğer fikrî mülkiyet haklarını ve sürekli olarak işletmeye özgülenen malvarlığı unsurlarını içerdiği kabul olunur. Bu devir sözleşmesiyle ticari işletmeyi bir bütün hâlinde konu alan diğer sözleşmeler yazılı olarak yapılır, ticaret siciline tescil ve ilan edilir.’’

Hükümlerini içermektedir. TTK 11/2. Maddesi gereğince yeni bir Bakanlar Kurulu Kararı bulunmadığı için, 6103 sayılı Uygulama Kanunu 10. Maddesi uyarınca halen mevcut olan düzenlemeler uygulanacaktır. Bu konuda mevcut düzenleme 21-07-2007 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2007/ 12362 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’dır.

2007/ 12362 Sayılı BKK 1. Maddesinde, esnaf ve sanatkar ile tacir ayrımı yapılmıştır. Buna göre esnaf ve sanatkar sayılanların Esnaf ve Sanatkarlar Odası’na kayıt yaptırması gerektiği; bunun dışındakilerin tacir ve sanayici sayılmasına ve ticaret siciline ve TOBB’nin bünyesindeki odalara kaydedilmeleri gerektiği kararlaştırılmıştır.

Bundan hareketle, Ticaret Odası’na kayıtlı olanlar tacir sayılmaktadır. TTK 68. Maddesi uyarınca her tacir yıllık bilanço ve gelir tablosu hazırlamak zorundadır. Bunları hazırlayabilmek için her tacirin bilanço usulüne göre defter tutması gerekecektir.

TTK 64. Maddesinde 6335 Sayılı Yasa ile yapılan değişiklikle VUK 175. Maddesine uyma zorunluluğu getirilmişse de, açıklanan nedenlerle, Ticaret Odası’na kayıtlı olanların işletme defteri tutmaları ceza ile muhatap olmalarına neden olabilir.

Bu duruma çıkarılacak tebliğ ile açıklık getirileceği umut edilmektedir.

6102 SAYILI TTK UYARINCA

AÇILIŞ ONAYI YAPTIRILMASI GEREKEN DEFTERLER(64/3-4)

1-Yevmiye defteri

2-Defteri kebir

3-Envanter defteri

4-Pay defteri

5-A.Ş için Yönetim Kurulu Karar Defteri/ Ltd. Şti İçin Müdürler Kurulu Karar Defteri

6-Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri

Pay defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir.(64/3)

Açılış onayının defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar ( Aralık ayı sonuna kadar) notere yaptırılması gereklidir.(64/3)

KAPANIŞ ONAYI YAPTIRILMASI GEREKEN DEFTERLER(64/3)

1- Yevmiye defteri

2- Yönetim kurulu karar defteri

Yevmiye defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar, yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı ise izleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar notere yaptırılır.

NOT: DEFTER TASDİKİ İLE İLGİLİ GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI İLE MALİYE BAKANLIĞI’NIN TTK 64/3 MADDESİ GEREĞİNCE MÜŞTEREKEN ÇIKARMALARI GEREKEN TEBLİĞİN TAKİP EDİLMESİNDE YARAR VARDIR.

AV. ESMA GÜLBENK